İş Kazası Yapmayan Şirkete Teşvik

Çalışma hayatına yönelik teşvik uygulamaları ile hem çalışan hem işveren nefes alıyor.Ancak bunların bazıları işverenler tarafından fazla bilinmiyor ve bu sebeple bu teşviklerden faydalanan işyeri sayısı olduk az durumda. Bu düzenlemelerden bir tanesi de 6645 sayılı Kanun ile 2015 Nisan ayında getirilen ve uygulanmasına 2019 yılı Ocak ayından itibaren başlanacak olan teşvik uygulaması. Bu düzenleme ile eğer ki işveren olarak işyerinizde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alıyorsanız ve iş kazası olmuyorsa daha az prim ödemeniz mümkün olacak. İş kazalarını önlemek amacıyla, 2016 yılında çıkartılan yasa uyarınca ölümle veya sakatlanmayla sonuçlanan iş kazası yaşanmayan işyerlerine prim teşviki sağlanacak.

Teşvik uygulaması 1 Ocak 2019 tarihinde başlayacak. Prim teşvikinden, tehlikeli sınıftaki işyerinde son 3 yılda iş kazası meydana gelmeyen işverenler yararlanacak.

“Çok tehlikeli” sınıfta yer alan 57 bin işyerinde iş kazalarını azaltmak amacıyla teşvik uygulaması başlatılıyor. Ölüm veya “sürekli iş göremezlik” ile sonuçlanan iş kazası yaşanmayan “çok tehlikeli” sınıftaki iş yerlerinde işsizlik sigortası fonu prim teşviki uygulanacak. İşçi başına aylık en az 20.30 lira olacak teşvik tutarı, işçinin aldığı brüt ücretin miktarına göre, 152.21 liraya kadar çıkabilecek.

Bahsedilen teşvik, 2015 yılında başlayabilecekken SGK’nın aksi yönde verdiği yorum nedeniyle üç yıl gecikerek uygulanmaya başlanıyor. Bu teşvikten yararlanabilmenin şartları nelerdir?

Az Prim Ödemenin Şartları Neler?

6645 sayılı Kanun ile getirilen işyerinde iş kazası olmaması halinde daha az prim ödeme uygulaması tüm işyerleri için geçerli değil. Bu teşvikten faydalanabilmek için bazı şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Sağlanması gereken şartları aşağıdaki şekilde özetlememiz mümkün:

1- Öncelikle prim indiriminden sadece çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilecek. Yani teşvik uygulaması maden, inşaat gibi sektörlerde faaliyet gösteren işyerleri için geçerli. Buna karşın tehlikeli veya az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (örneğin büro işyerlerinde) söz konusu teşvik uygulanmayacak.

2- İş kazası teşvikinden faydalanılabilmesinde işyerinde çalışan işçi sayısı da önem taşıyor.  Nitekim teşvikten faydalanmak için işyerinde 10’dan fazla çalışanın bulunması gerekli. Yani 10 ve daha az çalışanı bulunan işyerleri çok tehlikeli grupta olsalar dahi bu teşvikten faydalanamayacak.

Ayrıca çalışan sayısının tespitinde, Türkiye genelinde birden fazla işyeri bulunan işverenin toplam çalışan sayısı esas alınıyor. Yani işverenin birden fazla şubesi varsa bu şubelerdeki işçi sayısı toplanarak (şayet 10 işçi sınırı aşılırsa) teşvikten faydalanılıyor.

3- Teşvikten faydalanmak için son şart ise işyerinde üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmemesi. Şayet işyerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir kaza meydana gelmişse prim indiriminden faydalanmak için üç yıl beklenilmesi gerekiyor.

Şayet işyerinde üç yıl boyunca ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmemişse teşvik bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere ve üç yıl süreyle uygulanıyor.

Örneğin; üç yıllık iş kazası meydana gelmeme şartı 2019 Mayıs ayında doldurulacaksa 2020 Ocak ayından itibaren teşvikten faydalanmak mümkün olacak.

Ayrıca yeni kurulan işyerlerinde teşvikten faydalanabilmek için en az üç yıl beklenilmesi gerekiyor. Buna göre 2018 yılı içinde kurulan bir işyeri en erken 2022 Ocak’tan itibaren bu teşvikten faydalanabilecek.

Prim Teşviki Ne Kadar?

Sosyal güvenlik mevzuatımıza göre, işverenler işçilerine ödedikleri ücret üzerinden işsizlik sigortası primi ödüyorlar. Mevcut uygulamada brüt ücret üzerinden %3 oranında işsizlik sigortası söz konusu. Bu oranın %2’si işveren %1’i ise sigortalı payı. Teşvik uygulamasına göre, çok tehlikeli sınıfta yer alıp 10’dan fazla çalışanı bulunan ve üç yıl içerisinde iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde çalışanların işsizlik sigortası işveren payı teşvik olarak üç yıl süreyle %1 olarak uygulanacak.

Teşvikten yararlanabilecek iş yerlerinde çalışan işçilerin teşvik süresi boyunca işsizlik sigortası primlerinin işveren hissesinin yarısı devlet tarafından karşılanacak. 2018 yılı için asgari ücretli bir işçinin işsizlik sigortası prim miktarının yarısı aylık 20.29 TL. Teşvikten yararlanacak iş yerlerinde bu tutar devlet tarafından karşılanacak. İşçinin brüt ücreti arttıkça teşvik miktarı da artacak. Teşvik kapsamında işverenin bir işçi için yararlanacağı tutar 152.2 TL’yi bulacak.

Kaza Olursa Teşvik Bitiyor

Şayet prim indiriminden faydalanan bir işyerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelirse takip eden aydan itibaren bu teşvik uygulamasına son verilecek.

İşverenler öngörülen şartları tekrar sağlamaları ve talepleri hâlinde bu teşvikten yeniden yararlanmaya başlanacak.

Usulsüz Teşvik Faiziyle Alınıyor

İş kazası teşvikinden yararlanan bir işveren, işyerinde gerçekleşen iş kazasını SGK’ya bildirmezse iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren yararlandıkları primleri yasal faizi ile birlikte geri ödüyorlar ve bu teşvikten beş yıl süre ile yararlanamıyorlar. Bu sebeple teşvikten yararlanacak işyerlerinin iş kazası bildirimlerine dikkat etmeleri gerekiyor.

Mevcut yasal düzenlemeye göre, bir işyerinde iş kazası olduğu zaman işveren, kazadan sonraki üç iş günü içinde SGK’ya bildirimde bulunması gerekiyor.

Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması hâlinde, şirket ortaklarının tamamı hakkında; sermaye şirketi olması hâlinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında da yasaklama kararı veriliyor.

Ayrıca iş kazasını süresinde SGK’ya bildirmeyen işverene 6331 sayılı Kanun’a göre idari para cezası da veriliyor.